Cách thức sử dụng Praise (Sự động viên, khích lệ hành vi/thói quen/cảm xúc tích cực) đôi khi có thể bị hiểu nhầm là Thao túng Tâm lý, hoặc Tán thưởng quá mức. Bài viết này giải thích cụ thể cách thức sử dụng Praise hiệu quả nhằm xây dựng thói quen lành mạnh cho tuổi Dậy thì đồng thời giúp các con có tư duy tích cực ở hiện tại và tương lai.

Mục đích và giá trị cốt lõi của Praise là giúp cho đối tượng được Khích lệ/Động viên (Ví dụ: Thanh thiếu niên, trẻ em, vợ/chồng, anh chị em, đối tác khách hàng…) tăng thêm sự tự tin, lòng tự tôn và giá trị bản thân (self-value, self-respect). Chúng ta cần nhớ rằng đây là quá trình giúp cá nhân nhận lời Động viên (Praise) cảm thấy có giá trị và tự tin hơn, chứ không phải gây hại hoặc khiến họ tự ti, nghi ngờ bản thân.

Thao túng tâm lý là phương thức sử dụng những từ ngữ/hành động mơ hồ, tạo cảm xúc phụ thuộc và khiến đối phương cảm thấy mâu thuẫn, lo lắng, sợ hãi và phụ thuộc vào người Thao túng. Đây là điều các bậc Cha mẹ nên lưu ý khi hướng dẫn con cái để giúp các con chọn bạn tốt, crush tốt thay vì bị thao túng tâm lý dẫn tới tổn thương.

Na ná giống Praise là Tán dương quá đà. Những câu tán dương phổ biến và chung chung như “Con giỏi quá”, “Con thật xuất sắc”, “Con là đỉnh nhất”… Praise là Động viên hành vi/hành động/lời nói/cảm xúc CỤ THỂ thay vì CHUNG CHUNG. Ví dụ: “Con đang làm rất tốt vì đã rút kinh nghiệm bài giảng của cô giáo và chép bài cẩn thận vào vở”, hoặc “Con đã có ý thức dậy sớm mà không cần mẹ gọi, con thật sự đã chủ động và quản lí thời gian tốt hơn”…

Hãy lưu ý, những gì chúng ta nói và TẬP TRUNG nhấn mạnh sẽ tạo sự THAY ĐỔI tới hành vi của các con. Lời tán dương không thực sự giúp phát triển Tư duy phát triển (Growth mindset) bởi nó khiến các con tin rằng bẩm sinh đẻ ra các con đã “xuất sắc, xuất chúng, tài giỏi, thông minh…”. Điều này có nghĩa nếu các con gặp thất bại, các con khó có thể chấp nhận được thực tế “tài năng” của mình “không đủ” để tiến bộ.

Trong khi đó, Praise tập trung vào QUÁ TRÌNH thay vì PHẦN THƯỞNG, tập trung vào sự nỗ lực thay vì tài năng bẩm sinh, tin rằng các con có thể đạt được thành tựu nhờ sự rèn luyện, chăm chỉ và cầu tiến. Đó là kĩ năng quan trọng giúp các con đối diện các thử thách đa dạng trong thời đại công nghệ hiện nay và luôn tự tin bước đi trên đường đời.